ฮาเดส(Hades) หรือพลูโต(Pluto)ในความเชื่อของชาวโรมัน คือหนึ่งในเทพมหาอำนาจอันสำคัญของอารยธรรมกรีกโบราณ และเป็นที่รู้จักในนามกษัตริย์แห่งยมโลก และคุกทาทารัส(Tartarus) เทพเจ้าแห่งความตายและความร่ำรวย ฮาเดส เป็นลูกชายคนโตของไททันโครนอสและรีอา มีพี่สาวคือ เฮสเทีย ดีมีเทอ และเฮร่า ยังมีน้องชายอีก 2 องค์คือ โพไซดอน และซูส โดยถูกกลืนไปยังท้องของไททันโครนอสผู้เป็นพ่อทันทีที่เกิดมา จนกระทั่งซูสมาปลดปล่อยพี่น้องทั้งหมดจากท้องของโครนัสผู่้เป็นพ่อ ซูส ฮาเดส และโพไซดอนร่วมมือกันเอาชนะพ่อของตน แล้วขึ้นมามีอำนาจกันซึ่งทั้งสามคนได้แบ่งเขตกันปกครอง ซูสได้ปกครองท้องฟ้าและสวรรค์ โพไซดอนได้ควบคุมทะเล และฮาเดสได้ปกครองยมโลกสถานที่ที่วิญญาณมนุษย์ทุกคนต้องมาหลังจากตาย นอกจากนี้ฮาเดสยังดูแลนรกทาร์ทารัสซึ่งเป็นที่คุมขังเหล่าเทพเจ้าที่โดนลงทันจากการกบฏต่างๆ อย่างพวกไททัน ผู้กระทำผิดร้ายแรงต่อเทพเจ้าทั้งหลาย

ฮาเดสนอกจากจะรู้จักกันว่าเป็นเทพเจ้าแห่งยมโลกและความตายแล้ว ยังรู้จักในนามเทพเจ้าแห่งความมั่งคั่ง โดยเฉพาะความมั่งคั่งจากของที่อยู่ใต้ดิน เช่น โลหะมีค่า อัญมณี เป็นต้น ฮาเดสมักจะถูกมองว่าเป็นเทพเจ้าผู้เข้ม่งวด และความน่าเกรงขาม เพราะเขาเกี่ยวข้องกับความตาย การตัดสินชะตากรรมของเหลาวิญญาณในชีวิตหลังความตาย ในตำนานกรีกฮาเดสมักถูกมองว่าเป็นร่างที่มืดมนสวมมงกุฎและถือคทา มีหมาเซอร์เบอรัส(Cerberus)อยู่เคียงข้าง โดยปกติแล้วฮาเดสไม่ได้แสดงภาพลักษณ์ในเชิงบวกเหมือนเทพองค์อื่นๆ แต่เขาก็เป็นบุคคลสำคัญและมีบทบาทสำคัญในเรื่องราวของตำนานและความเชื่อของกรีกโบราณ

เนื่องจากฮาเดสแทบไม่ได้ออกจากอาณาจักร์ของเขา เรื่องราวความพิโรธของเขาจึงแพร่กระจายไปทั่วกรีกโบราณซึงทำให้ฮาเดสกลายเป็นบุคคลที่น่ากลัวของมนุษย์จนทำให้ไม่กล้าแม้แต่เอ่ยชื่อของเขาและไม่ใคร่จะเป็นมิตรเท่าใด ด้วยยมโลกที่เป็นสถานที่มืดมิดอยู่ใต้พื้นดินแสงอาทิตย์ส่องให้ถึง นอกจากนี้ฮาเดสเองก็หน้าตาดูดุร้าย น่ากลัว และเย็นชา เพราะต้องตัดสินชะตากรรมของดวงวิญญาณต้องทำหน้าตาเย็นชาและดุดันเพื่อแสดงความเที่ยงธรรม ทำให้ไม่มีใครสนใจจะเป็นชายาของเจ้าแห่งย่มโลกเลย ไม่ว่าจะไปเกี้ยวพาราสีใครก็ตาม

จนกระทั่งฮาเดสได้พบกับเพอร์เซโฟเน่(Persephone) บุตรสาวของดีมีเทอร์เทพีแห่งเกษตรกรรมและความอุดมสมบูรณ์ ก็ได้หลงรักในความงดงามและสดใจจึงตกหลุมรักนางทันที แต่ถ้าให้ไปเกี้ยวพาราสีแบบที่ผ่านมานางก็ต้องปฏฺิเสธเป็นแน่ ฮาเดสจึงลักพาตัวเพอร์เซโพเน่และพาตัวเธอไปยังยมโ่ลกเพื่อเป็นชายาของตน เมื่อดีมีเทอร์รู้ก็เสียใจมากกับการหายตัวไปของบุตรสาว นางจึงเป็นทุกข์ระทมทำให้แผ่นดินแห้งแล้ง และอดอยากไปทั่วแผ่นดินเพราะความโศกเศร้าของนาง ซูส ราชาแห่งสวรรค์และลุงของเพอร์เซโฟเน่(บางแหล่งก็บอกว่าเป็นลูกสาวของซูสกับดีมีเทอร์)ได้เข้ามาแทรกแซงเรื่องนี้ โดยการส่งเฮอร์มีสผู้ส่งสารของสวรรค์ไปยังยมโลกเพื่อเจรจากับฮาเดส ในที่สุดก็สามารถประนีประนอมได้ดังนี้ ถ้าเพอร์เซโฟเน่ไม่ได้กินของอะไรในยมโลกนางสามารถกลับไปอยู่กับแม่ของนางได้ แต่นางได้กินเมล็ดของลูกทับทิมไปทำให้นางไม่สามารถกลับไปอยู่กับแม่และเป็นคนของยมโลกตลอดกาล จากการเจรจาของเฮอร์มีสทำให้ได้ผลดังนี้ เพอร์เซโฟเน่จะใช้เวลาสองในสามของปีอยู่กับมาดารของนางจะฤดูใบไม้ผลิทำให้ดอกผลงดงามทั่วอาณาจักร และใช้เวลาส่วนหนึ่งในยมโลกทำให้ดีมีเทอร์เสียใจในช่วงนั้นจึงเกิดฤดูหนาว แล้วก็วนเวียนแบบนี้ตลอดไป

ในกรีซ รูปลัทธิของฮาเดสปราฏในวิหารไม่กี่แห่ง แต่เขาแทบไม่มีวิหารของเองเลยบางที่สถานที่ศักดิ์สิทธิ์ที่สำคัญที่สุดของเขาอาจเป็น “วิหารแห่งความตาย” (Oracle of the Dead) ในเมือง Thesprotia ทางตอนเหนือของกรีก ซึ่งว่ากันว่าอยู่ใ่กล้ทางเข้าของยมโลก ที่นี่ผู้สักการะจะรวมตัวกันเพื่อพูดคุยกับบรรพบุรุษที่เสียชีวิตไป วิหารที่สำคัญอีกแห่งของฮาเดสตั้งอยู่ในเอลิสในเพโลพอนนีส แต่เปิดเพียงปีละครั้งเท่านั้น